Czwarty pożar Teheranu - Marek Kęskrawiec
isłojewska
2010-08-16
Czytanie historii Iranu jest wędrówką w czasie i przestrzeni od monarchii do ruchów opozycyjnych, od kolonizatorów do okupantów, od wojen po rozejmy, od sił konserwatywnych do postępowej opozycji, od zamachów bombowych do tłumienia ulicznych protestów. Od islamskich fundamentalistów do protestów o prawo do wolności w najszlachetniejszym znaczeniu tego słowa.
Współczesny Iran to tygiel, z którego wydobywają się języki ognia wzniecające pożar. Płonie nie tylko każda ulica w Teheranie, ale i cały kraj. W ubiegłym roku rozpoczęło się pełne nadziei oczekiwanie na wybory, w których Irańczycy chcieli wygrać z teokratycznym reżimem i uzyskać prawo do swobodnego, wolnego życia. Kiedy po głosowaniu przywódca religijny ajatollah Chamenei stwierdził reelekcję Mahmuda Ahmadineżada, Irańczycy byli ogromnie zaskoczeni, ponieważ większość głosowała na umiarkowanego w poglądach Hosejna Musawiego. W konsekwencji wybuchły w całym kraju zamieszki.
W szczegóły tej irańskiej rzeczywistości, pełnej paradoksów, wprowadza nas Marek Kęskrawiec w książce "Czwarty pożar Teheranu", składającej się z dwu głównych warstw. Pierwsza to naoczne relacje z tego, co aktualnie dzieje się na ulicach i w domach Irańczyków, druga - informacyjna, przestawiająca skrupulatnie historię, uwarunkowania polityczne, geograficzne, społeczne i obyczajowe kraju. Osią kompozycyjną tej reporterskiej książki jest motyw podróży. Idealny pomysł na to, żeby pokazać polskiemu czytelnikowi jak największą panoramę Iranu, który do 1935 roku nazywał się Persją i przeciętnemu Europejczykowi kojarzył się z mitycznym Persepolis i baśniami z tysiąca i jednej nocy. Poza Teheranem, wyjątkowy zmysł obserwacji autora prowadzi nas do najciekawszych miejsc pod względem religijnym, przyrodniczym, mitycznym i kulturalnym.
Narrator nie tylko jest bezpośrednim świadkiem niebezpiecznych dla życia zdarzeń, ale i też ich uczestnikiem. Wszystko po to, żeby być jak najbliżej ludzkich emocji, walki o prawdę, ideałów tak bliskich osobowości Marka Kęskrawca. W jego reporterskiej wędrówce przez Iran podoba mi się czystość i rzetelność intencji w poznawaniu świata i człowieka, dziennikarska dociekliwość i dbałość o jak najwierniejszy i obiektywny przekaz informacyjno-literacki. Razem z nim równolegle biegnie autorska interpretacja i ocena świata, w jakim przebywa, a przy tym nienarzucająca, momentami nawet niewyczuwalna, inteligentnie ukryta w poszczególnych relacjach. Wydaje mi się, że w przypadku tego, co Kęskrawiec widział w Iranie, trudno byłoby nawet pozostać przy oszczędnym stylu relacji.
Autor wykazuje równie doskonały warsztat w portretowaniu spotkanych osób, a zwłaszcza kobiet, którym poświęca wiele uwagi. Okazuje się przy tym dobrym psychologiem i dzięki temu wiernie oddaje ciekawe i złożone osobowości Iranek. Ich pozycja w tym kraju jest bardzo skomplikowana. Z jednej strony są zmuszane do zasłaniania twarzy, a z drugiej posiadają prawa obywatelskie, studiują i biorą udział w życiu społecznym w stopniu nieporównywalnie większym z innymi krajami islamskimi.
Sam tytuł książki jest umowny. Nie tylko w walce o wolność co pewien czas płonie sam Teheran, ale i cały Iran. Płoną też serca Irańczyków w protestach. Na ulicach giną ludzie. I dlatego w Iranie nazwisko Lecha Wałęsy jest wymawiane z szacunkiem, bo jest dla nich symbolem zmian polityczno-społecznych dokonanych bez przelewu krwi. Dlatego znają na pamięć wszystkie filmy Kieślowskiego, bo dla niego najważniejszy był człowiek.
Przeczytajcie tę książkę, a dowiecie się o kraju, w którym żyją ludzie tacy sami jak wszędzie, mający swoje marzenia o wolności, którzy nie poruszają się już przy pomocy latających dywanów, a zamiast wezyrów żyją w nim ajatollahowie. Poznacie miejsce na świecie, w którym, jak pisze autor, "często Raj zamienia się w Piekło, a Piekło w Raj".
Marek Kęskrawiec Czwarty pożar Teheranu; Wydawnictwo: W.A.B.; Format: 200 x 140 mm; Liczba stron: 322; Okładka: miękka; IBSN: 978-83-7414-78- 6
Ilona Słojewska
