Na wschód od Zachodu i na zachód od Wschodu - niesamowity esej
kzarecka
2007-09-06
Pilch po mistrzowsku gra z tradycją powieści pijackiej, dowodząc jak autokreacja alkoholika bliska jest opowiadaniu siebie przez pisarza - powiedziała podczas piątej gali rozdania Nagród NIKE przewodnicząca jury prof. Maria Janion. Mamy rok 2007, a 7 października odbędzie się XI edycja tej prestiżowej nagrody literackiej. Tym razem Maria Janion również kojarzy się z NIKE. Jest tylko jedna różniaca - teraz nie reprezentuje jury, a jest w ścisłej, finałowej siódemce nominowanych. Czy "Niesamowita słowiańszczyzna" prof. Janion wygra?Marek Radziwon ("Gazeta Wyborcza") o książce: - Chociaż autorka jest badaczką romantyzmu, historykiem literatury, "Niesamowita słowiańszczyzna" to książka przystępna, zanurzona w przeszłości, ale też otwarta na współczesność.
"Niesamowita słowiańszczyzna" - Eseje poświęcone problemom tożsamości słowiańskiej i zagadnieniom związanym z jej kształtowaniem, takim jak: wizje słowiańszczyzny pogańskiej, słowiańskiej estetyki, mitologii, funkcjonowania ich w świadomości europejskiej. Autorka, analizując zjawiska kulturowe i literackie, próbuje znaleźć miejsce dla Słowiańszczyzny w świadomości dzisiejszej Europy, a także ustalić, czym istotnie jest tożsamość słowiańska w kształcie pierwotnym i współczesnym - także w swej postaci wypartej i odrzuconej.
Fragment
Wizualizacja Wschodu ("oni") dokonuje się w celu samoidentyfikacji Zachodu ("my"). Panuje tutaj całkowicie zasada nierówności: "kształt narracji, jej ciągłość i postaci są konstrukcją uczonego [lub pisarza czy podróżnika], dla którego nauka [literatura] polega na podporządkowywaniu niesfornej (niezachodniej) nie-historii Orientu porządkowi własnych kronik, fabuł, schematów". Korpus tekstów, wiadomości i spostrzeżeń jest tak układany, by "Orient zyskiwał tożsamość dyskursywną czegoś «nie dorównującego Zachodowi»". Orient oprawia się w szczególną ramę epistemologiczną, w której przedstawia się on jako "geograficzna, a także kulturalna, polityczna, demograficzna, socjologiczna i historyczna całość", nad którą tradycyjnie muszą sprawować kontrolę "prawdziwi Europejczycy". Orientalizmu nie odstępuje poczucie absolutnej wyższości Zachodu nad Wschodem, stąd "wola władzy", często władzy imperialnej. Przeciwstawienie Zachodu i Wschodu dokonuje po-działu jakości w następujący sposób: Zachód jest logiczny, normalny, empiryczny, kulturalny, racjonalny, realistyczny. Wschód zaś jest zacofany, zdegenerowany, niekulturalny, zapóźniony, skostniały, nielogiczny, despotyczny, nie uczestniczy twórczo w światowym postępie. Ponieważ w polskim przypadku mamy również do czynienia z różnicami i antagonizmami religijnymi, właściwe będzie zwrócenie uwagi na zasadnicze rysy Wschodu i Zachodu w tym względzie.
Maria Janion - historyk literatury, idei i wyobraźni. Profesor w Instytucie Badań Literackich PAN, nauczycielka akademicka. Jej zainteresowania naukowe obejmują także dzieje stylów, form i kategorii estetycznych oraz metodologię badań literackich. Jest jedną z najwybitniejszych znawczyń polskiego i zachodniego romantyzmu, badanego przez nią jako nowy paradygmant kultury, na który składa się odmienne podejście do historii, wyobraźni, natury i miłości, romantyczny indywidualizm, nobilitacja kultur alternatywnych oraz niewyrażane wcześniej sytuacje egzystencjalne dziecka, szaleńca, kobiety, doświadczenia zła, trangresji i inności. Wiele prac Marii Janion wybiega daleko poza romantyczny horyzont i sięga kultury współczesnej, uwzględniając dokonania światowej humanistyki. Laureatka nagród polskich (m.in. Nagroda Wielka Fundacji Kultury, Nagroda im. K. Wyki, Paszport Polityki) oraz zagranicznych (Nagroda Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku).Maria Janion "Niesamowita słowiańszczyzna"; Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie; Format: 125 x 195 mm; Liczba stron: 357; Okładka: miękka; ISBN: 978-83-08-04002-7
KaHa
