Nie pytaj o Polskę – antologia
kzarecka
2010-01-29
Nie pytaj mnie dlaczego jestem z nią / Nie pytaj mnie dlaczego z inną nie / nie pytaj mnie dlaczego myślę że / że nie ma dla mnie innych miejsc / nie pytaj mnie co ciągle widzę w niej / nie pytaj mnie dlaczego w innej nie / nie pytaj mnie dlaczego ciągle chcę / zasypiać w niej i budzić się
Przypominam słowa genialnego twórcy, człowieka, którego od kilku lat nie ma wśród nas, ale którego dzieła pozostaną na zawsze – Grzegorza Ciechowskiego. Dlaczego? Otóż, dlatego że powyższy tekst pochodzący z utworu "Nie pytaj o Polskę", stał się inspiracją dla Beaty Rudzińskiej. Kobiety, która wydała antologię o takim samym tytule. Opowiadania do niej stworzyło osiemnastu autorów. Część znana jest czytelnikom doskonale (Sławomir Shuty, Izabela Sowa, Sylwia Chutnik), część kojarzona z wydanymi na naszym rynku książkami, a część być może nierozpoznawalna. To jednak nie ma największego znaczenia. Najważniejsze jest to, co kryją w sobie teksty.
Polska, nasz kraj, nasza miłość i nasza nienawiść, nasza duma i nasz wstyd. Co o niej myślimy? Czym dla nas jest? Jaki mamy stosunek do rodaków? I kim my jesteśmy? Najprościej odpowiedzieć: Kto ty jesteś? Polak mały. Jaki znak twój? Orzeł biały? Czym twa ziemia? Mą ojczyzną… Tak, najprościej, gdyż tego nas wyuczono. Czy jednak rozumiemy te słowa? Czym dla nas są? Patriotyzm. Oto najtrudniejsze. Czy jesteśmy patriotami? Czy nie wstydzimy się opowiedzieć: "Tak"? A jeśli tak, to, co to znaczy? Z takimi pytaniami musiała wziąć się za bary wspomniana osiemnastka.
Jak wyszło? Doskonale. To moje prywatne zdanie, nie musicie się z nim zgadzać. Ja jednak będę obstawać przy swoim. "Nie pytaj o Polskę" nie jest książką, która z zadęciem mówi: "Jesteśmy wielcy. Jesteśmy wybrani". Pisarze podeszli do tematu bardzo poważnie. I jak wielu stwierdziło później, było to trudne zadanie. Nie zawsze to, co czujemy, co myślimy, jest łatwo wyrazić słowami. Do tego słowami zwykłymi, zrozumiałymi dla każdego. Opowiadania są bardzo zróżnicowane, co należy podkreślić i zaznaczyć na plus. Są teksty o tematyce zagranicznej – że gdzieś tam, też można spotkać miłość, a jednocześnie nie zapominać o korzeniach, o rodzinie, przyjaciołach; że można czuć się winnym, że wyjechało się i zaczęło prowadzić dobre, spokojne życie, bo przecież to tak, jakby się uciekło, opuściło, odeszło (a może nam tam daleko jest lepiej niż tym, którzy są blisko, tu w Polsce?); że można nienawidzić pewnych rzeczy i spraw, które targają ojczyzną; że można za nią tęsknić, ale niekoniecznie chcieć wrócić; że można próbować zaklimatyzować się w innym kraju, choć wciąż mamy na szyi sznur ciągnący nas do Polski. Są teksty o otaczającym nas świecie, o podejściu Polaków heteroseksualnych do homoseksualnych, ludziach innych, odmiennych, wyróżniających się w tłumie. Teksty o tradycji, bohaterstwie, wielkich rocznicach, nawet historii. Można rzec – wszystko oprócz polityki. Choć nie da się ukryć i ona jest w tle. To nasze życie, wszyscy jesteśmy, czy tego chcemy, czy nie, przesiąknięci polityką.
Każdy powinien znaleźć tu tekst dla siebie. Taki, który go poruszy, bądź zmusi do myślenia. A może po prostu – spodoba się. Nie bójcie się, nie dostaniecie wykładu z patriotyzmu. Mnie na przykład szalenie podobało się opowiadanie, którego autorem jest Sławomir Shuty ("Konstrukcja"). "Pewność, zaufanie, uczciwość"… Nie ma w "Nie pytaj o Polskę" moralizatorstwa. Są refleksje, ale i są pytania. Dla każdego bowiem Polska, patriotyzm są czymś innym. Wielu nie potrafi nawet o tym powiedzieć, nie wie jak, nie chce, wstydzi się. Łatwiej jest podciągnąć się pod pewne hasła. Tu i ich nie dostaniecie. Autorzy pokazują rozmaite poglądy, nie uczą, jak być dobrym Polakiem. A właściwie, co to znaczy?
Mnie antologia zauroczyła. Wierzę, że będzie o niej coraz głośniej. Mam nadzieję, że sięgnie po nią jak najwięcej ludzi. Nie tylko Polaków. Jednocześnie muszę oznajmić -trudna to książka. Nie pod względem czytania, bo teksty przelatuje się z wielką przyjemnością. Nie ma wymądrzeń, wielkich słów, wszystko jest klarowne, proste, zrozumiałe. Trudna pod względem myślenia. A gwarantuję, zmusi was do zagłębienia się we własne jestestwo. Zmusi do myślenia. Kto ty jesteś? Polak mały. Co to znaczy? …
"Nie pytaj o Polskę" - antologia; Wydawnictwo: AMEA; Format: 124 x 194 mm; Liczba stron: 317; Okładka: miękka; ISBN: 978-83-924658-9-8
Katarzyna Zarecka
