Ucieczka z głębin. Historia legendarnego okrętu podwodnego i jego walecznej załogi – Alex Kershaw

dkoziarski

2010-04-12

ucieczka_160_01W związku z niedawną premierą miniserialu "Pacyfik" opowiadającego o wojnie amerykańsko-japońskiej, warto sięgnąć po wydaną nakładem Znaku pozycję "Ucieczka z głębin", która przedstawia historię USS Tang, zasłużonego, legendarnego wręcz okrętu podwodnego oraz losów jego załogi po zatopieniu jednostki.




Perspektywę załogi okrętu podwodnego poznaliśmy już dzięki filmowi Petersena "Okręt" („Das Boot”) opartego na prozie Lothara-Gunthera Buchheima czy "72 metry" Władimira Chotinienko (przypomnienie tragedii Kurska). Kershaw kreśli opartą na faktach i wspomnieniach opowieść w czterech odsłonach – "Ostatni patrol", "Ucieczka z głębin", "Niewola", "Powrót z otchłani", a uzupełnieniem całości jest materiał zdjęciowy.

Załogi podwodnych jednostek znajdowały się w czasie wojny na Pacyfiku w grupie podwyższonego ryzyka. Wypływając w morze nie miały pewności uniknięcia tego, że wielka metalowa puszka stanie się ich grobowcem. Dodatkowo sprawę pogorszyło publiczne wystąpienie demokratycznego kongresmana Andrew J. Maya, który zdradził nieopatrznie tajemnicę militarną (bomby głębinowe Japończyków wybuchały zbyt wcześnie, żeby skutecznie zwalczać amerykańskie okręty) i tym samym przypieczętował tragiczny los wielu amerykańskich żołnierzy (szacuje się, że około ośmiuset). Mimo świadomości ryzyka, w załogach okrętów podwodnych odzywał się zew myśliwych – im więcej jednostek wroga posłały na dno, tym większy był powód do chwały. Tak, jak kat niemieckich jednostek na Bałtyku – Aleksander Marinesko (Gustloff, Steuben), tak i Richard O’Kane dowodzący USS Tangiem bezwzględnie tropił wroga na wodach Pacyfiku (ostatecznie udało mu się wyśrubować rekord – zatopił około 230 000 ton). Kershaw opisuje obsesję mnożenia wskaźników i psychiczny stan wojny totalnej, jakie towarzyszyły stronom – choć sam USS Tang nie zapisał swojej karty jakimś niechlubnym incydentem – wśród Amerykanów byli i tacy, którzy gotowi byli atakować jednostki Czerwonego Krzyża, byle tylko posłać na dno więcej Japończyków. Niektórzy zresztą wyrażali się o Japończykach z lekceważeniem i nienawiścią – mniejsza o pisanie "japończycy" czy "żółtki" – w niektórych raportach pojawiały się nawet "śmieci". W świadomości Amerykanów zadrą był nie tylko Pearl Harbour, ale również informacje o bezprecedensowym okrucieństwie Japończyków, jakich ci dopuszczali się względem amerykańskich jeńców. Wkrótce tego "specjalnego traktowania" mieli zresztą doświadczyć sami członkowie załogi USS Tang.

Ostatecznie USS Tang zatonął z powodu wybuchu własnej torpedy. Kershaw, zachowując dramaturgię zdarzeń, w dużej mierze w oparciu o wspomnienia, próbuje zrekonstruować dramatyczną walkę o przetrwanie, jaka rozegrała się pod powierzchnią wody i straszliwe dylematy, które jej towarzyszyły. Nieliczni, którym udało się wydostać na powierzchnię, zostali wyłowieni przez Japończyków – ciekawostką jest to, że początkowo niektórzy z nich myśleli, że pomagali sojuszniczym Niemcom – by trafić do ich niewoli. Różne były etapy tej niewoli i co za tym idzie – różne stopnie uciążliwości. Niestety dla amerykańskich więźniów, osadzono ich również na niesławnej Farmie Tortur. Rozpoczął się kolejny bój o życie, w którym cierpienie fizyczne i psychiczne przenikały się codziennie – z jednej strony towarzyszyło im przekonanie, że ci, którzy byli na dnie, mieli już przynajmniej wszystko za sobą, z drugiej Amerykanie chcieli za wszelką cenę przeżyć, by móc zobaczyć się z ukochanymi osobami (jak się okazało, niektóre z nich na nowo zaczęły układać sobie życie) czy zaświadczyć o tym, co przeżyli.

Cała historia USS Tang i jego załogi, jaka wyłania się z "Ucieczki z głębi", stanowić mogłaby znakomitą podstawę scenariusza hollywoodzkiego blockbustera – ma w sobie przecież wszystko, czego potrzebuje dobry film – niesłabnącą dramaturgię, punkty zwrotne, mocno zarysowaną akcję i wyraziste postacie bohaterów, którzy walczą o ważne cele zarówno w ujęciu jednostkowym jak i zbiorowym.

Alex Kershaw "Ucieczka z głębin. Historia legendarnego okrętu podwodnego i jego walecznej załogi"; Wydawnictwo: Znak; Format: 158 x 225 mm; Liczba stron: 280 ; Okładka: twarda; ISBN: 978-83-240-1303-6

Daniel Koziarski

Kup książkę

Tagi: Duchy z głębin Bałtyku, Pacyfik, serial, okręt,

<< Powrót

Papierowy Ekran 2009

FB PL

Kejos

HaZu

PL zmiany