Domowy poradnik umierania - Debra Adelaide
isłojewska
2010-10-20
To nie jest kolejny z miliona poradników, jakie ogromną falą zalewają księgarnie, lecz opowieść o istocie macierzyństwa, potrzebie posiadania rodziny, o miłości do dzieci, o relacjach pomiędzy córką i matką. O konieczności zmierzenia się z własną przeszłością i o obsesyjnym pragnieniu zaznaczenia swojej obecności tu na ziemi, a także o próbach wpływu na przyszłość pozostawionej rodziny.
Dlatego niech nikogo nie zniechęca tytuł książki, za którym kryje się piękna psychologiczno-refleksyjna narracja. Dopełnia ją niezwykle głębokie postrzeganie ludzi i ich motywacji oraz prawideł rządzących światem. Posiadany przez Debrę Adelaide doktorat z filozofii ma ogromny wpływ na klimat powieści. Jest obecny w rozważaniach związanych z sensem życia i ułatwia jej wkraczanie w strefy światła i cienia, w obszary radości i cierpienia, w tajemnicę kontynuacji życia po transplantacji serca. Jest pomostem prowadzącym do tych regionów, o istnieniu których nie chcemy wiedzieć.
Pisarka zdaje sobie sprawę z tego, że o sukcesie książki decyduje w głównej mierze rodzaj wypowiedzi literackiej. Zatem, warsztat Debry Adelaide jest wyposażony w kod umożliwiający jej natychmiastowe i pełne porozumienie się ze wszystkimi kobietami na świecie. A jego znakami, łączącymi nadawcę z odbiorcą, jest język związany z wychowywaniem dzieci, całodobową obsługą męża, kontaktów z sąsiadem zza płotu, sprzątaniem, praniem, hodowaniem kur i pielęgnacją ogrodu. Ale jest jeszcze jeden kod. Emocjonalny. Ten z kolei obsługuje stany uczuciowe i psychiczne narratorki po stracie dziecka i bez trudu otwiera wszystkie serca kobiet. Autorka traktuje go jako narzędzie służące do wyrażania najintymniejszych emocji, w czym sprzyja jej narracja prowadzona w pierwszej osobie. Dzięki niej można podzielić się z najgłębszymi dramatami rozgrywającymi się w ludzkim wnętrzu. Wobec tego, dominantą kompozycyjną powieści staje się Delia. Skupia na sobie uwagę, niezależnie od mocy zdarzeń, w których występuje.
Wypowiedzi narratora stanowią przytłaczającą większość, co sprzyja przeżywaniu razem z nim wydarzeń minionych i współczesnych. Dominują tu opisy osób, przeżyć, analizowanie zdarzeń. Te fascynujące i rozbudowane monologi są potrzebne do rozliczenia siebie samej, uwolnienia od wieloletniej traumy. Natomiast partie dialogowe pojawiają się tylko wtedy, gdy mają unaocznić wzajemne międzyludzkie relacje.
Dialogi przybierają specyficzną postać w formie pytań oraz odpowiedzi na nie w listach czytelniczek kierowanych do wszystkowiedzącej i praktycznej Delii. I tutaj widać poczucie humoru i lekkość dowcipu. Słowem, czytając je, bezwiednie się uśmiechamy.
W powieści cytowane są również mniej lub bardziej obszerne fragmenty wszelkich poradników, jakie Delia napisała dla kobiet. Tutaj obowiązuje z kolei język komunikatywny, rzeczowy, z którego przebija pewność siebie.
Ale w pewnym momencie oprogramowanie zdyscyplinowanej i uporządkowanej Delii zostaje zainfekowane wirusem zagubienia. Delia przeżywa wątpliwości; nie wie do końca, jak należy oswajać rodzinę ze swoim odejściem. To ciekawe partie książki. I tak, jak tegoroczny festiwal filmowy w Wenecji zdominowała śmierć, tak i tutaj Debra Adelaide próbuje włączyć się do dyskusji związanej z "udomowieniem" śmierci w naszym światopoglądzie.
No i jeszcze jedna rzecz. Warto przeczytać tę książkę, chociażby po to, żeby dowiedzieć się, dokąd podąża wzrok kobiety z okładki.
Debra Adelaide "Domowy poradnik umierania"; Wydawnictwo: Nasza Księgarnia; Tłumaczenie: Anna Studniarek; Format: 130 x 197 mm; Liczba stron: 384; Okładka: twarda; ISBN: 978-83-10-11801-1
Ilona Słojewska
