Willa – Magdalena Zimniak
dkoziarski
2011-02-04
"Willa" Magdaleny Zimniak utkana jest z dwóch paralelnych historii, z których jedna toczy się w realiach PRL-u a druga współcześnie. Bohaterkami powieści są dwie kobiety uwikłane w pułapkę toksycznej zależności. Piotr, mąż Ewy, jest dygnitarzem partyjnym o dużych wpływach, a Artur, mąż Marzeny, cenionym pisarzem. Obaj mężczyźni wykorzystując swoją pozycję i przewagę psychofizyczną, doprowadzają do faktycznego ubezwłasnowolnienia swoich żon.
Miejsce przeklęte - tytułowa żoliborska willa, również spajająca obie historie, naznaczy małżeńskie życie wielkim dramatem. Zastraszone kobiety z początku pokornie przyjmują narzucone im warunki, próbując odnaleźć w tym dziwnym układzie sposób na własne szczęście i spełnienie, ale sukcesywnie rodzi się w nich pragnienie buntu. Okoliczności przyspieszą tylko rozwój wypadków, ale finał tych zmagań będzie w obu przypadkach diametralnie różny.
"Willę" można z pewnym wkalkulowanym ryzykiem, jaki towarzyszy literackiemu metkowaniu, określić, jako swego rodzaju thriller psychologiczny. Zasadniczo jednak, w warstwie gatunkowej, udaje się Zimniak zręcznie balansować na pograniczu różnych estetyk. W tej, ze swojej istoty społeczno-obyczajowej powieści, mieszczą się również m.in. interesujące obrazki historyczne, wątek kryminalny i wreszcie elementy horroru (autorka niejako ustami swojej bohaterki zdradza inspirację "Lśnieniem" Kinga). Mimo pewnej monotonii akcji, jakiej doświadczamy na początku, z czasem okazuje się, że Zimniak zręcznie dawkuje napięcie, znajdując jednocześnie interesujące pomysły na budowanie mostów fabularnych pomiędzy poszczególnymi historiami.
To kolejna po debiutanckim "Szlaku" powieść Zimniak, która każe upatrywać w niej pisarkę świetnie radzącą sobie z literackim ujęciem meandrów kobiecej psychiki i kierujących nią sprzeczności. To, co w poszczególnych scenach może wydawać się szyte zbyt grubymi nićmi, zdecydowanie broni się w szerszym kontekście. "Willa" ma strukturę puzzli i jej kompleksowe odczytanie przesądza o prawdziwej wartości tej powieści. Przeszłość stanowi klucz do zrozumienia teraźniejszości, ale też może w różny sposób zaciążyć na przyszłości głównej bohaterki – jako swoiste fatum albo ostrzeżenie, które umożliwi jej przerwanie kręgu bólu i niemocy. W Marzenie - rozpiętej pomiędzy zależnością od męża i skrajną lojalnością w stosunku do niego a pragnieniem wolności – dusza bezwolnej niewolnicy stopniowo przeobraża się w duszę więźniarki, szukającej okazji, by zrzucić kajdany. I właśnie owo studium transformacji jest w moim przekonaniu tym, co w prozie Zimniak prezentuje się najciekawiej.
Niezupełnie przekonują mnie za to męskie postaci z "Willi", bo są zbyt czarno-białe. Nie do końca też wierzę, że autorce udało się osiągnąć deklarowany zamiar pokazania utraty przez mężów bohaterek wolności poprzez obsesyjną próbę osiągnięcia wytyczonych sobie celów. Ale nie oszukujmy się - to nie oni są tutaj najważniejsi.
"Willa" – adresowana głównie do kobiecego czytelnika, jest z pewnością jedną z ciekawszych polskich powieści, które ukazały się w ubiegłym roku. Kto nie miał jeszcze okazji, by wyłowić tę perełkę spośród zalewu propozycji wydawniczych, powinien szybko nadrobić swoje niedopatrzenie. Zimne mury "Willi" wbrew pozorom skrywają krzepiącą prawdę o potrzebie wolności, której nie unicestwią żadne blokady zewnętrzne i wewnętrzne.
Magdalena Zimniak "Willa"; Wydawnictwo: JanKa; Format: 145 x 205 mm; Liczba stron: 352; Okładka: miękka ze skrzydełkami; ISBN:
978-83-62247-03-5
Daniel Koziarski
