Chłopczyce z Kabulu – Jenny Nordberg

isłojewska

2015-10-19

ch322opczyce_160Płeć kulturowo-społeczna i płeć biologiczna. Oraz "bacza pusz", czyli dziewczynki, które rodzice zmuszają do bycia chłopcami, by ratować swą pozycję społeczno-zawodową w środowisku. By zgodnie z wielowiekową tradycją podnieść prestiż rodziny, czego nie gwarantuje urodzenie córki.




Tę reportażową książkę otwiera wiersz "Byle nie afgańską kobietą", autorką którego jest Roya. Rozdział I rozpoczyna się zdaniem - "Nasz brat w rzeczywistości jest dziewczynką". A kiedy pojawia się Azita rozpoczyna się osobliwa opowieść o sytuacji kobiet w Afganistanie. Silnie osadzona w przebogatej panoramie kulturowo-obyczajowej, religii, a także obowiązującej do dzisiaj, wielowiekowych przesądach i normach zachowania. Afganka Azita niczym ogniskowa skupia w sobie wszystkie problemy związane z "wtłoczeniem" córki w rolę syna. Bo w Afganistanie urodzenie dziewczynki to hańba dla rodziców, stygmatyzująca ich w wielu wymiarach życia. Syn natomiast podnosi ich wiarygodność, otacza aurą szacunku. A on sam wkracza w świat przywilejów i praw niedostępnych dla córek.

Jenny Nordberg, publicystka, specjalizująca się w dziennikarstwie śledczym wprowadza czytelnika do świata, w którym rządzą odwieczne prawa związane z religią, kulturą i obyczajowością. Tak charakterystyczne dla tego regionu świata. Trzeba zauważyć, że autorka nie tylko opisuje sytuację bacza pusz w rodzinie, ale umieszcza je w bardzo szerokim kontekście. Nie pomija żadnego szczegółu, sytuacji, zdarzenia, które jej zdaniem pomagają odczytać, poznać, zrozumieć zjawisko systemu patriarchalnego w Afganistanie. Dziennikarka dociera do dojrzałych już bacza pusz. Każda ze spotkanych kobiet, która kiedyś była chłopcem, wiedzie dzisiaj swój własny odrębny żywot. Ile postaci, tyle zróżnicowanych postaw. Tyle samo odmiennych stanów psychicznych. W każdej z nich pozostała trauma z dzieciństwa, która zdominowała ich dorosłość. Zmieniła życie i pozostała w nim na zawsze.

Doświadczona reportażystka, doskonała w swym rzemiośle, Jenny Nordberg spotyka się z nimi, rozmawia. Zachowuje stosowny dystans i obiektywizm. To samo dotyczy opisu życia rodzinnego, zawodowego oraz kariery politycznej Azity. Dziennikarka przedstawia bardzo dokładnie jej dzieciństwo, sytuację rodzinną, pozycję zawodowo-społeczną ojca. Prowadzi czytelnika poprzez lata nauki, oprowadza po rodzinie męża, skupia się nad jej małżeńskim życiem. Przedstawia dzieci, wśród których jest bacza pusz. Podawana przez autorkę faktografia wstrząsa, budzi ogromne emocje, wewnętrzny sprzeciw, zdumienie, niedowierzanie. Współczesny religijno-kulturowy obraz Afganistanu jest bowiem bardzo wielostronny. Odnosi się wrażenie, że nie pominięto w nim najdrobniejszego szczegółu. Chwilami jawi się jako zamknięty świat żyjący według zasad, które przekonują o swojej trwałości i niezmienności.

W tym tak świetnie napisanym reportażu nie brakuje opisów zachodnich ekspertów specjalizujących się w "układaniu nowego życia na nowych zasadach i odcięciu się od korzeni" w krajach, w których wojsko obala dotychczasowe rządy. Wkraczających czy to na Bliskim Wschodzie, czy w Afganistanie z gotowymi receptami, zaleceniami dla miejscowej ludności. Ci specjaliści pobierający wysokie wynagrodzenia, wolne od podatków, jak pisze Jenny Nordberg, korzystają ze wszystkich dostępnych im przywilejów. A jaki w rzeczywistości nawiązują kontakt z miejscową ludnością? Jak funkcjonują? Odpowiedź przynosi ta książka.

Jak zawsze zachwyca grafika. Zdjęcie na okładce przedstawia bacza pusz. Uchwyconej/uchwyconego w chwili, gdy ogląda się za siebie. Ktoś zawołał? Zdemaskował? Być może… Emocje wyrażają oczy. A tłumaczowi Justynowi Hunie zawdzięczamy natomiast płynność i harmonię podczas czytania.

Jenny Nordberg "Chłopczyce z Kabulu. Za kulisami buntu obyczajowego w Afganistanie"; Wydawnictwo: Czarne; Tłumaczenie: Justyn Hunia; Format: 215 x 133 mm; Liczba stron: 400; Okładka: twarda; ISBN: 978-83-8049-088-8

Ilona Słojewska

Tagi: reportaż, Afganistan, Bliski Wschód, Czarne,

<< Powrót

Papierowy Ekran 2009

FB PL

Kejos

HaZu

PL zmiany