Emigrant na krajowej obczyźnie – Tadeusz Stańczak
isłojewska
2017-04-06
Są autentyczni bohaterowie, konkretne fakty i zdarzenia, które z życiowego punktu widzenia zachodzą w określonym czasie i miejscu. Biografia "Emigrant na krajowej obczyźnie" Tadeusza Stańczaka idealnie spełnia te warunki.
Podczas czytania tej biografii widać, że autor dokonał wnikliwej selekcji znanych mu z autopsji przeżyć. Uporządkował je zgodnie z zamierzeniem twórczym, by ukazać czytelnikowi świat przedstawiony od czasów dzieciństwa po współczesny. A jest nim Kongresówka położona nad Bugiem oraz Pomorze. Przemieszczanie się rodziny autora w czasach po II wojnie światowej z rodzinnej ziemi do obcych jej regionów opisane jest bardzo dokładnie. W ten sposób powstała nie tylko historia jego rodziny, ale również dokument historyczny, obyczajowy i kulturowy. Wyjazd rodziny w obce strony to symboliczne opuszczenie świata znanych wartości, posiadającego swoją hierarchię ustaloną od wieków. Ileż wzruszeń budzi świetnie opisana literacko scena załadowania do wagonu kolejowego konnego wozu. Ileż jest w niej symboliki. Wóz jako podstawowe narzędzie rolnika, znak dobytku, pracy, kojarzony ze zwózką siana z pola, z wieloma czynnościami gospodarskimi zapewniającymi rodzinie byt i bezpieczeństwo został odprawiony w nieznane…
Tadeusz Stańczak wiedzie opowieść o swojej rodzinie ze strony matki oraz ojca. Opowiada o ludziach ze swojego otoczenia, opisuje też miejscowości takie jak Krużewniki, Wierzchucin Królewski, Bydgoszcz, tę sprzed kilkudziesięciu laty oraz tę dzisiejszą. Autor umiejętnie posługuje się słowem - portretuje ludzi oraz maluje krajobrazy, sceny rodzajowe.
Co ważne, odkrywa również przed czytelnikiem rzeczywistość na Kresach. Opowiada o zwyczajach, przedstawia codzienność, tworzy panoramę nadbużańskiego świata. Posługuje się w narracji regionalną gwarą, co jeszcze bardziej uwiarygodnia obraz świata, w którym dorastał. Tadeusz Stańczak daje się też poznać jako bystry obserwator otaczającej go rzeczywiści. Dostrzega wszelkie zachodzące w niej przemiany, opowiada o dokonującym się postępie. Sporo też jest w fabule humoru słownego i sytuacyjnego.
W swojej autobiografii Tadeusz Stańczak nie ucieka od wydarzeń społecznych, historycznych i politycznych, których był świadkiem. Pisze o swoich pasjach, wśród który dominuje jazda konna oraz powożenie. Opowiada o swych podróżach do różnych miejsc w Polsce i na świecie. A książkę zadedykował swojej córce Aleksandrze, która obecnie przebywa poza krajem.
Promocja "Emigranta na krajowej obczyźnie" odbyła się niedawno w Klubie "Orion" należącym do Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Pojawiło się tak wiele osób, że trudno było znaleźć wolne miejsce. Byli pracownicy uczelni bydgoskich, znajomi i przyjaciele Tadeusz Stańczaka, a także ci, którzy dzielą z nim jego pasje, w tym i literackie. Na scenie Autor wraz z Dariuszem Lebiodą, prezesem Związku Literatów Polskich, Oddziału Bydgosko-Toruńskiego oraz aktorem Eugeniuszem Rzyskim czytali najpierw ciekawy w formie utwór poetycki "Komendantura", będący metaforą społeczeństwa i rządzących, a potem wybrane fragmenty książki. Klimat wspomnieniowych fragmentów dopełniała wizualizacja w tle sceny przedstawiająca krajobrazy wiejskie i miejskie, o jakich jest mowa w autobiografii. Jeśli do tego dodamy bardzo nastrojowe i liryczne piosenki w wykonaniu wokalistki Hani Libront oraz towarzyszącego jej zespołu muzycznego, to można mówić o bardzo udanym wieczorze autorskim. Zwłaszcza, że zakończył się wielką niespodzianką. Dariusz Lebioda w imieniu Oddziału Bydgosko-Toruńskiego Związku Literatów Polskich wręczył Tadeuszowi Stańczakowi przyznaną mu nagrodę literacką im. Klemensa Janickiego za jego wspomnieniową książkę. Wieczór zakończył się podpisywaniem promowanej książki, a trzeba przyznać, że czytelników ustawiło się bardzo dużo.
Tadeusz Stańczak "Emigrant na krajowej obczyźnie", "Biblioteka Tematu" nr 109, Bydgoszcz 2016, ISBN 978-83-65150-32-5
Ilona Słojewska
