Jak zmienić umysł, czyli sekretna odpowiedź w pigułce
kzarecka
2008-12-12
Jeśli mózg może nauczyć się widzieć za pośrednictwem języka i czytać opuszkami palców, to jakich jeszcze innych niezwykłości może się nauczyć? Odpowiedź okazuje się prosta: wszystkiego. To fragment książki Johna Assarafa i Murraya Smitha. Publikacja jest odpowiedzią na "Sekret" - fenomen wydawniczy Rhondy Byrne. W skrócie - Byrne opowiadała, na czym polega sekret sukcesu. W "Odpowiedzi" jest podobnie. Tu jednak autorzy skorzystali z wyników najnowszych badań nad funkcjonowaniem mózgu oraz badań z zakresu fizyki kwantowej i pokazali, jak można zaprogramować swój umysł na sukces i mieć życie, o jakim się marzy. Przeczytajcie fragment, który znajduje się poniżej. Zadziwiający... Jeśli nie liczyć faktu, że jest główną solistką w chórku szkolnym, dziewczyna na scenie wydaje się najzwyklejszą szesnastolatką. Przez cały koncert Beth uważnie obserwuje dyrygenta, w napięciu wychwytując jego każdy ruch i gest. Ma miły głos, a jej uważna obserwacja prowadzącego, powiązana z wrodzoną muzykalnością, sprawia, że muzyka brzmi rzeczywiście pięknie. Ale nie tylko dzięki jej zmysłowi muzycznemu Beth jest wyjątkowa. Może wydawać się zwykłą szesnastolatką, ale jest w niej coś, co sprawia, że różni się od innych dziewcząt w chórze.
Beth jest niewidoma. Ściślej mówiąc, jest niewidoma od urodzenia.
Naturalnie, każdy zacznie się zastanawiać, w jaki sposób Beth jest w stanie tak uważnie obserwować dyrygenta? Obserwuje go za pomocą języka. Beth nosi urządzenie zaprojektowanie przez świętej pamięci Paula Bach-y-Ritę, neurologa z Uniwersytetu Wisconsin w Madison, który większość swojej pracy poświęcił badaniu i udowodnieniu, że wszystkie zmysły są równoprawne. Nie tylko równoprawne, ale i w znacznej mierze zamienne.
Język, wyjaśnia Bach-y-Rita, ma więcej receptorów dotykowych niż jakakolwiek inna część ciała, z wyjątkiem warg i czasem mówi się o nim nawet "ciekawski organ". (Przypomnij sobie, jak ciekawski i namolny był Twój język, kiedy ostatnio wróciłeś od dentysty, a zrozumiesz, dlaczego to zdanie ma sens). Więc czemu nie użyć języka do patrzenia?
Urządzenie Bach-y-Rity składa się z kamery wideo przymocowanej do głowy użytkownika, przekazującej informację wideo do laptopa, który przetwarza obraz na stuczterdziestoczteropikselowy sygnał, przekazywany za pomocą elektrod do siateczki spoczywającej na języku, który odczytuje informację jako coś w rodzaju najęzykowego Braille’a.
Przed śmiercią, w roku 2006, Bach-y-Rita pracował również z SEALs marynarki wojennej nad systemem, który pozwoliłby widzieć za pomocą języka również w podczerwieni. NASA współpracowała z nim przy opracowywaniu sensorów, które pozwoliłyby astronautom wyczuwać bodźce poprzez kombinezony kosmiczne. Miał nadzieję opracować miniaturową wersję swojego systemu wizji językowej, który można byłoby wpasować w miniaturowy pojemnik uruchamiający maleńką kamerę ukrytą za okularami.
"Wszystko, co można zmierzyć, można przetransportować do mózgu", powiedział naukowiec. "[a jeśli] możemy przekazać to do mózgu, mózg może się nauczyć, jak z tego korzystać".
Ostatnie zdanie zawiera tę cudowną treść, na której wszystko się opiera. Mózg może się nauczyć, jak z tego korzystać. Ponieważ, jeśli mózg może nauczyć się widzieć za pośrednictwem języka i czytać opuszkami palców, to jakich jeszcze innych niezwykłości może się nauczyć? Odpowiedź okazuje się prosta: wszystkiego.
Powiedzieliśmy już, że neurologia dokonała w ostatniej dekadzie skoku porównywalnego ze skokiem w fizyce kwantowej. Najbardziej zdumiewające i rewolucyjne odkrycie, które reprezentuje ten skok można podsumować jednym słowem: neuroplastyczność.
Przed pojawieniem się skanów mózgu w czasie rzeczywistym naukowcy sądzili, że proces podziału komórek, który tworzy nowe komórki mózgowe, zwany neurogenezą, zostaje spowolniony we wczesnym okresie życia i całkowicie ustaje, kiedy osiągamy okres dojrzewania.
Po około sześciu miesiącach rozwoju zarodka komórki mózgowe zaczynają się dzielić i tworzyć połączenia. Proces budowania najistotniejszych obwodów w mózgu poprzez ustanawianie nowych połączeń trwa aktywnie do około drugiego roku życia, w którym to momencie następuje ustalenie podstawowej genetycznej spuścizny neurologicznej. Fundament ten stanowi około 50 procent konfiguracji naszych dorosłych mózgów; drugie 50 procent tworzą nasze doświadczenia i obserwacje, poczynione od tego czasu.
Mózgi dzieci zawierają znaczną liczbę neuronów zwanych neuronami zwierciadlanymi. Neurony te pozwalają naśladować zachowania, które obserwujemy wokoło. Jako dzieci doświadczamy zdarzeń, zachowań i emocji, jakie występują w naszym środowisku i przez odzwierciedlanie ich wypełniamy nasz bilans tego, co staje się ostatecznie naszą osobowością, wraz z jej unikatowym profilem zachowań, uczuć, postaw, myśli i przekonań. Innymi słowy, w miarę, jak dorastamy, uczymy się zachowywać w taki sposób, w jaki nauczono nas się zachowywać, oraz myśleć w sposób, w jaki nauczono nas myśleć. Zanim dorośniemy, kognitywne filtry, poprzez które widzimy świat, są całkiem dobrze ustanowione i solidnie umiejscowione. Nasz mózg jest połączony "na sztywno", więc naukowcy uważali, że jesteśmy, kim jesteśmy, i sposób, w jaki widzimy świat i nasze miejsce w nim, w dużej mierze determinuje to, jak widzimy nowe doświadczenia.
Tyle tylko, że neuroplastyczność to wszystko zmienia.
To dramatyczne nowe odkrycie, które bardziej niż jakiekolwiek inne wywróciło neurologię do góry nogami, to obserwacja, że tworzymy nowe komórki mózgowe i nowe połączenia nerwowe przez całe życie. Jak się okazuje, proces neurogenezy nie zatrzymuje się w okresie dojrzewania, ale trwa przez cały okres życia człowieka. Nieważne, w jakim jesteś wieku, Twój mózg jest całkowicie zdolny do stworzenia zupełnie nowych ścieżek nerwowych. Dziesięć lat temu naukowcy nie wierzyli, że istnieje coś takiego, jak plastyczność mózgu. (W zasadzie nawet stosowanie określenia „plastyczność” w neurologii było tabu). Teraz jest inaczej. Dlatego właśnie dzisiaj, naukowcy tacy jak Paul Bach-y-Rita są traktowani poważnie – i dlatego właśnie ludzie o wiele starsi od Beth także nauczyli się widzieć językiem. Okazuje się, że za każdym razem, kiedy masz szczególnie nową myśl lub doświadczenie, Twój mózg rzeczywiście wykonuje nowe połączenia nerwowe.
Wiesz już, ponieważ to poczułeś. Pomyśl o chwili, w której nagle doznałeś eksplozji inspiracji, objawienia jakiejś nowej prawdy, której nigdy wcześniej nie doznałeś, nagłego zrozumienia tak dotykalnego, że poczułeś się niemal fizycznie wstrząśnięty. Jeśli odniosłeś wrażenie fizyczne, to dlatego, że tak istotnie było: wyrzeźbiłeś w swoim mózgu nowe ścieżki.
Tak, wszyscy jesteśmy ukształtowani przez naszą spuściznę genetyczną i wychowanie, i jeśli nie zrobimy niczego konkretnego, aby zmienić nasze istniejące okablowanie, będziemy iść dalej przez życie z tymi samymi postawami, perspektywami, przekonaniami i wzorcami myślenia, jakie mieliśmy zawsze. Nowe odkrycia w neurologii mówią nam jednak, że możemy skasować nasz własny kod genetyczny – że jeśli zdołamy się nauczyć, jak dotrzeć do centrum sterowania naszego mózgu, gdzie magazynowane są postawy, przekonania i ustalone wzorce myślowe, będziemy mogli napisać od nowa nasz kod genetyczny.
Nie mówimy tutaj o drobnych zmianach. Liczba potencjalnych połączeń, jakie nasz mózg może stworzyć w trakcie życia wynosi około jedynki z sześcioma milionami zer. Ujmując to inaczej: Twój mózg dysponuje miejscem na zapisanie więcej informacji aniżeli wynosi zawartość sześciu milionów tomów "New York Timesa", a wszystko przy zachowaniu zdolności mózgu podświadomości do natychmiastowego dostępu i wywołania jej. Nie tylko możesz w dramatyczny sposób zmienić swój mózg, ale jest on tak skonstruowany, abyś właśnie był w stanie to zrobić. Jesteśmy tak zbudowani, aby zwiększać naszą kreatywność, inteligencję i zdolność do osiągania sukcesu przez całe życie.
