Sens życia autora Małego Księcia
kzarecka
2007-10-18
Bodajże najsłynniejszy pisarz-pilot w dziejach ludzkości po przeszło pół wieku może zaskoczyć Polaków. Mam tu na myśli autora "Małego Księcia", ktorego nazwisko znane jest i tym młodszym, i tym starszym czytelnikom - Antoine de Saint-Exupéry. Na publikację zatytułowaną "O sens życia" składają się nowele, reportaże i przedmowy. Jeśli więc chcecie poznać choćby "Osobliwy wieczór w towarzystwie mademoiselle Xavier oraz dziesięciu innych staruszek, które trochę podchmielone opłakiwały swoje utracone dwadzieścia lat", koniecznie musicie sięgnąć po tę książkę.O książce - Teksty, które składają się na ten tom - opublikowany we Francji w 1956 roku, a w Polsce dopiero dziś - są prawdziwym odkryciem. Ich nowość nie polega na obranych środkach wyrazu ani na podejmowanych tematach: od pierwszej napisanej strony Saint-Exupéry panuje nad własnym stylem i we wszystkich pismach wykazuje troskę o te same ludzkie problemy. Nowość dotyczy gatunków literackich, do których Saint-Exupéry nas nie przyzwyczaił: odkrywamy go jako nowelistę, reportera, autora artykułów i przedmów. I co ważne: zebrane stronnice jakością nie ustępują najwybitniejszym dziełom pisarza.
Znalazły się tu takie teksty, jak "Lotnik", pierwsze linijki napisane przez Saint-Exupéry'ego, reportaże z Rosji i z frontu wojny domowej w Hiszpanii, "Pilot i moce natury", opowieść o walce, jaką Saint-Exupéry musiał stoczyć z rozpętanymi żywiołami podczas lotu zwiadowczego nad Patagonią.
Znalazły się tu takie teksty, jak "Lotnik", pierwsze linijki napisane przez Saint-Exupéry'ego, reportaże z Rosji i z frontu wojny domowej w Hiszpanii, "Pilot i moce natury", opowieść o walce, jaką Saint-Exupéry musiał stoczyć z rozpętanymi żywiołami podczas lotu zwiadowczego nad Patagonią.
Fragment
Trzeba nadać sens ludzkiemu życiu
Wszyscy w słowach pełnych sprzeczności wyrażamy te same dążenia. Chodzi nam o ludzką godność, o chleb dla naszych braci. Różnią nas metody, czyli owoce naszego rozumowania, nie zaś cele. I wyruszamy na wojnę, jedni przeciw drugim, zmierzając w kierunku tych samych ziem obiecanych.
Żeby rozpoznać tę sytuację, wystarczy spojrzeć na ludzi z pewnego dystansu. Wtedy staje się jasne, że prowadzimy wojnę przeciwko samym sobie. Nasze podziały, nasze walki, nasze wyzwiska dotyczą jednego ciała, które szamocze się i kaleczy, zatapiając się we krwi porodowej. Urodzi się coś, co przezwycięży rozmaitość tych obrazów, ale śpieszmy się wykuć syntezę. Trzeba wspomóc wyzwolenie ze strachu, żeby nie sprowadziło śmierci. Nie zapominajcie, że dzisiaj wojny prowadzi się z użyciem iperytu i torpedy. Troski o wojnę nie powierza się już przedstawicielom narodu, którzy zbiorą laury na granicach oraz mniejszym lub większym kosztem wzbogacą, chcę w to wierzyć, nasze duchowe dziedzictwo. Dzisiaj wojna przypomina chirurgiczne zabiegi owada, którego ukąszenia atakują węzły chłonne przeciwnika. Z chwilą wypowiedzenia wojny wylecą w powietrze nasze dworce, nasze mosty i nasze fabryki. Ludność zagazowanych miast rozproszy się po polach. I z tą chwilą Europa, organizm liczący dwieście milionów ludzi, utraci swój układ nerwowy, jakby został wypalony kwasem, utraci ośrodki kontroli normujące gruczoły, naczynia limfatyczne, stanie się jednym rakowatym guzem i z miejsca zacznie gnić. Jak wykarmicie dwieście milionów ludzi? Nigdy nie zdołają wykopać z ziemi dostatecznie dużo korzonków.
Kiedy sprzeczności naglą, trzeba się śpieszyć z ich przezwyciężaniem. Bo nic nie powstrzyma pilnej potrzeby, która szuka ujścia. Jeżeli z braku czegoś lepszego zdołamy je znaleźć w ideologii prowadzącej do wojny, nie miejmy złudzeń, rozpętamy wojnę. Możemy znaleźć lepszą niż wojna odpowiedź na potrzeby nękające człowieka, ale ich negowanie jest bezcelowe. Możecie wykrzyczeć powody, dla których nienawidzicie wojny, wykrzyczeć je temu marokańskiemu oficerowi z południa, którego poznałem, choć nie ośmielam się wymienić jego nazwiska z obawy, że wprawię go w zakłopotanie. Jeżeli nie zdołacie go przekonać, nie bierzcie go za barbarzyńcę. Wysłuchajcie najpierw mojego wspomnienia.
Wszyscy w słowach pełnych sprzeczności wyrażamy te same dążenia. Chodzi nam o ludzką godność, o chleb dla naszych braci. Różnią nas metody, czyli owoce naszego rozumowania, nie zaś cele. I wyruszamy na wojnę, jedni przeciw drugim, zmierzając w kierunku tych samych ziem obiecanych.
Żeby rozpoznać tę sytuację, wystarczy spojrzeć na ludzi z pewnego dystansu. Wtedy staje się jasne, że prowadzimy wojnę przeciwko samym sobie. Nasze podziały, nasze walki, nasze wyzwiska dotyczą jednego ciała, które szamocze się i kaleczy, zatapiając się we krwi porodowej. Urodzi się coś, co przezwycięży rozmaitość tych obrazów, ale śpieszmy się wykuć syntezę. Trzeba wspomóc wyzwolenie ze strachu, żeby nie sprowadziło śmierci. Nie zapominajcie, że dzisiaj wojny prowadzi się z użyciem iperytu i torpedy. Troski o wojnę nie powierza się już przedstawicielom narodu, którzy zbiorą laury na granicach oraz mniejszym lub większym kosztem wzbogacą, chcę w to wierzyć, nasze duchowe dziedzictwo. Dzisiaj wojna przypomina chirurgiczne zabiegi owada, którego ukąszenia atakują węzły chłonne przeciwnika. Z chwilą wypowiedzenia wojny wylecą w powietrze nasze dworce, nasze mosty i nasze fabryki. Ludność zagazowanych miast rozproszy się po polach. I z tą chwilą Europa, organizm liczący dwieście milionów ludzi, utraci swój układ nerwowy, jakby został wypalony kwasem, utraci ośrodki kontroli normujące gruczoły, naczynia limfatyczne, stanie się jednym rakowatym guzem i z miejsca zacznie gnić. Jak wykarmicie dwieście milionów ludzi? Nigdy nie zdołają wykopać z ziemi dostatecznie dużo korzonków.
Kiedy sprzeczności naglą, trzeba się śpieszyć z ich przezwyciężaniem. Bo nic nie powstrzyma pilnej potrzeby, która szuka ujścia. Jeżeli z braku czegoś lepszego zdołamy je znaleźć w ideologii prowadzącej do wojny, nie miejmy złudzeń, rozpętamy wojnę. Możemy znaleźć lepszą niż wojna odpowiedź na potrzeby nękające człowieka, ale ich negowanie jest bezcelowe. Możecie wykrzyczeć powody, dla których nienawidzicie wojny, wykrzyczeć je temu marokańskiemu oficerowi z południa, którego poznałem, choć nie ośmielam się wymienić jego nazwiska z obawy, że wprawię go w zakłopotanie. Jeżeli nie zdołacie go przekonać, nie bierzcie go za barbarzyńcę. Wysłuchajcie najpierw mojego wspomnienia.
Antoine de Saint-Exupéry "O sens życia"; Wydawnictwo: PIW; Tłumaczenie: Anna Wasilewska; ISBN: 978-83-06-03120-1
KaHa
